We Włoszech średnie gospodarstwo ma około 8 ha. Wielkość ta nie pozwala na znaczne inwestycje i często nie gwarantuje odpowiedniego dochodu.
Obecne zmiany klimatu, wraz z coraz częstszymi zjawiskami ekstremalnymi, jak np. susza 2017 w rejonie śródziemnomorskim, wzmagają niepewność rolników.
Aby gospodarstwo mogło przetrwać znaczne straty produkcyjne w pewnych sektorach, należy skierować działalność rolniczą w stronę dywersyfikacji produkcji.
Systemy leśno-pastwiskowe to rozwiązanie pozwalające na stworzeniu gospodarstwa wszechstronnego, przynoszącego odpowiedni gwarantowany dochód, bez względu na nieprzewidywalne czynniki występujące w sezonie produkcyjnym. W ramach Włoskiej Sieci RAIN zawiązana została synergistyczna współpraca pomiędzy trzema gospodarstwami w regionie Orvieto :
- gospodarstwo Danilo Basili, specjalizujące się w hodowli owiec i przetwórstwie mlecznym;
- gospodarstwo Sartago, specjalizujące się w prowadzeniu winnic i produkcji wina;
- gospodarstwo Il Pogliano, specjalizujące się w uprawie gajów oliwnych i produkcji oliwy z pierwszego tłoczenia (extra-virgin olive oil).
|
|
 |
|
|
Po lewej winnica Sartago, po prawej gaj oliwny gospodarstwa Il Pogliano |
Systemy leśno-pastwiskowe z drzewami i hodowlą owiec pozwalają utrzymać znaczną efektywność zapobiegania zachwaszczeniu bez potrzeby ich usuwania, a także zapewniają nawóz organiczny glebie. Co więcej, zarówno hodowla owiec jak i użytkowanie winnic i gajów oliwnych wymaga odpowiedniego przygotowania i doświadczenia agronomicznego i technicznego.
Trzy powyższe gospodarstwa stworzyły wspólny projekt zapewniający każdemu z nich korzyści:
- rolnik może zwiększyć obszar swojego pastwiska, mając jednocześnie możliwość zmniejszenia presji wywieranej do tej pory na swoje własne pastwisko, mogąc przy tym zwiększyć również liczbę inwentarza;
- na terenach, gdzie występują drzewa możliwe jest zrównoważone zarządzanie w ochronie przed chwastami oraz poprawa jakości gleby poprzez zwiększenie zawartości materii organicznej.
Kontrola odrostów korzeniowych w gaju oliwnym jest szczególnie ważna. Usuwanie tych tkanek roślinnych może być czasochłonne, a jeśli wykonywane jest mechanicznie, w krótkich odstępach czasowych może doprowadzić do uszkodzeń w podstawie rośliny, co z kolei ułatwi dostęp mikroorganizmom chorobotwórczym. Owce przeprowadzają selekcję tkanek nie powodując uszkodzeń roślin, jednocześnie nawożąc glebę w odpowiednim obszarze, pod koroną drzewa, ale w odpowiedniej odległości od jego pnia.
 |
| Drzewa oliwne w gospodarstwie Danilo Basili: drzewa są rozmieszczone nieregularnie, ale zapewniają schronienie przed słońcem w czasie lata |
Zmniejszone zastosowanie środków chemicznych oraz mniejsze emisje do atmosfery wynikające z ograniczonych prac pielęgnacyjnych w sadzie są głównymi korzyściami jakie niosą systemy leśno-pastwiskowe. Istnieją również korzyści finansowe, wynikające z ograniczenia kosztów zarządzania oraz otrzymywania dopłat za tak zwane kontrakty na sprzedaż biomasy zielnej „loco pole”. Dla pasterzy natomiast, zmniejszają się koszty zakupu siana, wzrasta jego produkcja i jakość.
Wypas na dwóch pobliskich farmach z gajami oliwnymi i winnicami musi zostać przerwany na okres kwietnia i maja: w winnicy - aby uniknąć zniszczeń wegetacji, a następnie podczas zbioru winogron; w gaju oliwnym – aby umożliwić wzrost długo kwitnących roślin strączkowych, które wykorzystują pszczoły trzymane w gospodarstwie, a następnie w okresie zbioru siana.
Inni rolnicy w regionie również zastanawiają się nad skorzystaniem z „usług” owiec, co bardzo nas cieszy: wypas jako metoda zrównoważonego zarządzania!!
 |
| Powiększenie obszaru oraz rozmieszczenie geograficzne roślin uprawnych w trzech gospodarstwach |